Charlie Chaplin: Ο Μάγος του Βωβού Κινηματογράφου

Ο Charlie Chaplin (Τσάρλι Τσάπλιν) (Το Χαμόγελο Πίσω από το Μουστάκι) ήταν ένας από τους πιο εμβληματικούς και επιδραστικούς καλλιτέχνες του 20ού αιώνα, γνωστός κυρίως για την προσφορά του στον βωβό κινηματογράφο και την κωμωδία.

Ο σερ Τσαρλς Σπένσερ «Τσάρλι» Τσάπλιν ήταν Άγγλος ηθοποιός, σκηνοθέτης και συνθέτης, του οποίου η φήμη ανήλθε κατά τη διάρκεια της εποχής του βουβού κινηματογράφου. Μεγαλούργησε στις πρώτες δεκαετίες του Χόλυγουντ. Είναι χρονικά η πρώτη παγκόσμια αναγνωρίσιμη φιγούρα της κινηματογραφικής τέχνης, κυρίως μέσω του χαρακτήρα «Σαρλό» που ενσάρκωνε στις πρώτες ταινίες του.

Ο Charlie Chaplin γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1889 στο Λονδίνο από γονείς καλλιτέχνες του μιούζικ χολ. Ο πατέρας του, αλκοολικός, εγκατέλειψε την οικογένεια, ενώ η μητέρα του, αντιμετωπίζοντας σοβαρά προβλήματα υγείας και οικονομικής ανέχειας, αναγκάστηκε να ζήσει με τα παιδιά της σε δύσκολες συνθήκες. Τα δύο αδέρφια, ο Τσάρλι και ο Σίντνεϊ, πέρασαν χρόνια σε άσυλα και ορφανοτροφεία, ενώ ο πατέρας τους, παρότι ανέλαβε την επιμέλειά τους, συνέχισε να πίνει. Η παιδική ηλικία του Τσάπλιν χαρακτηρίστηκε από φτώχεια, εγκατάλειψη και συνεχείς μετακινήσεις ανάμεσα σε άσυλα και ασταθείς οικογενειακές καταστάσεις.

Ο Τσάρλι Τσάπλιν ξεκίνησε την καριέρα του στις ΗΠΑ με την εταιρεία Keystone το 1914, όπου διαμόρφωσε σταδιακά τον θρυλικό χαρακτήρα του Σαρλό και άρχισε να σκηνοθετεί. Ακολούθησε συνεργασία με τις εταιρείες Essanay και Mutual, όπου απέκτησε καλλιτεχνική ελευθερία και καθιέρωσε το ιδιαίτερο ύφος του, συνδυάζοντας χιούμορ με κοινωνικά σχόλια.

Το 1919 ίδρυσε την United Artists και γύρισε μερικές από τις σημαντικότερες ταινίες του: Το Χαμίνι, Ο Χρυσοθήρας, Το Τσίρκο, Τα Φώτα της Πόλης και Μοντέρνοι Καιροί, η οποία ήταν και η τελευταία εμφάνιση του Σαρλό. Η πρώτη του ομιλούσα ταινία, Ο Μεγάλος Δικτάτωρ (1940), αποτέλεσε έντονη πολιτική σάτιρα κατά του Χίτλερ και του φασισμού.

Μετά τον πόλεμο, το κλίμα στις ΗΠΑ στράφηκε εναντίον του λόγω των πολιτικών του απόψεων. Η ταινία Ο Κύριος Βερντού (1947) κατηγορήθηκε για αντικαπιταλιστικά μηνύματα και απέτυχε εμπορικά. Αντίθετα, το Τα Φώτα της Ράμπας (1952), αν και δεν προβλήθηκε ευρέως στην Αμερική, σημείωσε επιτυχία διεθνώς.

Παρόλο που έγινε παγκοσμίως διάσημος στην Αμερική, ο Τσάπλιν δεν απέκτησε ποτέ αμερικανική υπηκοότητα. Ήταν πάντα Βρετανός υπήκοος και η απόφασή του να μην πολιτογραφηθεί αποτέλεσε αφορμή για έντονες αντιπαραθέσεις και παρακολουθήσεις από το FBI.

Ο Τσάπλιν θεωρούνταν "επικίνδυνος" λόγω των αριστερών του πεποιθήσεων και της κριτικής του σε κοινωνικά ζητήματα. Ο J. Edgar Hoover (διευθυντής του FBI) τον είχε υπό παρακολούθηση για χρόνια, με αρχείο που ξεπερνά τις 2.000 σελίδες!

Το 1952, ενώ ταξίδευε στην Ευρώπη, οι αμερικανικές αρχές του αφαίρεσαν την άδεια επανεισόδου, θεωρώντας τον "ανεπιθύμητο". Δεν ξαναέζησε ποτέ στις ΗΠΑ. Εγκαταστάθηκε στην Ελβετία, όπου έμεινε μέχρι τον θάνατό του.

Ο Τσάρλι Τσάπλιν είχε πολυτάραχη προσωπική ζωή με τέσσερις γάμους, όλοι με γυναίκες του κινηματογραφικού χώρου, και πολλές άλλες σχέσεις. Απέκτησε συνολικά έντεκα παιδιά, εκ των οποίων τα οκτώ με την Όνα Ο’Νηλ, με την οποία έμεινε παντρεμένος έως τον θάνατό του. Ο γάμος τους ξεκίνησε το 1943, όταν εκείνη ήταν μόλις 18 ετών.

Η δημόσια εικόνα του Τσάπλιν επηρεάστηκε και από σκάνδαλα. Μια πρώην σύντροφός του, η Τζόαν Μπάρι, τον κατηγόρησε ότι ήταν πατέρας του παιδιού της, παρότι τα τεστ αίματος ήταν αρνητικά. Παρ’ όλα αυτά, το δικαστήριο την δικαίωσε. Η υπόθεση προκάλεσε έντονη δημόσια κατακραυγή, ενισχυμένη από πουριτανικές οργανώσεις, πρώην στρατιώτες και το FBI, καθώς πολλοί ενοχλούνταν ήδη από τις κοινωνικά κριτικές ταινίες του.

Παρότι δεν ήξερε να διαβάζει παρτιτούρες, συνέθετε ο ίδιος τη μουσική για τις ταινίες του – μελωδίες που ακόμα και σήμερα θεωρούνται αριστουργήματα, όπως το "Smile".

Το 1972, επέστρεψε στις ΗΠΑ μόνο για να παραλάβει ένα Τιμητικό Όσκαρ, μετά από δεκαετίες "εξορίας". Όταν ανέβηκε στη σκηνή, το κοινό τον αποθέωσε με χειροκρότημα διάρκειας 12 λεπτών — το μεγαλύτερο στην ιστορία των Όσκαρ.

Λίγους μήνες μετά τον θάνατό του το 1977, κάποιοι έκλεψαν το φέρετρό του από το κοιμητήριο της Ελβετίας με σκοπό να ζητήσουν λύτρα! Η σορός του βρέθηκε μετά από 11 εβδομάδες και θάφτηκε ξανά — αυτή τη φορά μέσα σε μπετόν, για να μη ξαναγίνει το ίδιο.